Rèn luyện khả năng phân định

TGPSG -- "Sự phân định tuy khó nhọc nhưng không thể miễn trừ trong cuộc sống". (ĐTC Phanxicô)

Trong tháng 7 năm 2025, Đức Giáo Hoàng kêu gọi cầu nguyện cho việc rèn luyện khả năng phân định. 

Trong hành trình đức tin hôm nay, người Kitô hữu không ngừng đối diện với muôn vàn lựa chọn, không chỉ giữa đúng - sai, mà còn giữa những điều nhìn vào có vẻ đều tốt, nhưng chưa hẳn là như thế. Làm sao để không rơi vào hoang mang? Làm sao để không chọn theo cảm tính, hay bị sức ép từ bên ngoài? Câu trả lời hệ trọng nằm ở một khả năng thiêng liêng mà Giáo hội hằng khích lệ chúng ta đó là: Phân định.

Phân định - con đường nhận ra ý Chúa

Phân định là nghệ thuật sống đức tin một cách trưởng thành. Theo truyền thống linh đạo Thánh Inhaxiô Loyola, phân định là khả năng nhận ra các chuyển động trong tâm hồn, và nhận ra đâu là tiếng Chúa mời gọi, đâu là những thúc đẩy không đến từ Ngài. Đó là kết quả của tiến trình cầu nguyện, lắng nghe, xét mình và quyết định trong ánh sáng của Chúa Thánh Thần.

Phân định không phải là chọn điều dễ chịu nhất, cũng không phải là chọn theo số đông. Đó là chọn điều Thiên Chúa muốn nơi mình, dù đôi khi phải đi ngược dòng, vượt qua chính mình. Vì thế, phân định cần được nuôi dưỡng bằng:

- Lời cầu nguyện thẳm sâu

- Việc xét mình đều đặn

- Suy tư và tìm hiểu

- Và sự nhạy bén với bình an nội tâm.

Đức Giáo Hoàng Phanxicô nói: “Phân định là nghệ thuật của Chúa Thánh Thần”

Từ năm 2022, Đức Thánh Cha Phanxicô đã dành nhiều bài giáo lý để nói về phân định, như một trong những hành động cốt lõi của đời sống Kitô hữu trưởng thành:

"Phân định là nghệ thuật của Chúa Thánh Thần, là khả năng đọc lại lịch sử đời mình để nhận ra đâu là tiếng Chúa, đâu là những cám dỗ.”(Bài giáo lý 31/8/2022)

Theo ngài, phân định không chỉ dành riêng cho người sống đời tu trì, mà là lời kêu gọi mọi tín hữu sống có chiều sâu, không nông cạn, không chạy theo cảm xúc chóng qua. Ngài chỉ ra những bước cụ thể giúp ta phân định:

•  Cầu nguyện với Lời Chúa;
• Lắng nghe tâm hồn mình;
• Xét đến các hoa trái: quyết định nào mang lại hoa trái bình an đích thực?

Ngài nói: “Một quyết định tốt là quyết định đem lại niềm vui sâu xa, bình an đích thực, và mở lòng ta đến với tha nhân.” (28/9/2022)

Đức Giáo hoàng Lêô XIV: Dám chọn Thiên Chúa giữa thời đại nhiễu loạn

Sau khi Đức Phanxicô qua đời vào tháng 4/2025, Đức Hồng y Robert Prevost được bầu chọn làm Giáo hoàng với tước hiệu Lêô XIV. Ngài chọn danh hiệu này để tiếp nối tinh thần xã hội và phân định sâu sắc của Đức Lêô XIII, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết của phân định trong thời đại đầy biến động hôm nay.

Trong thánh lễ đầu tiên tại nguyện đường Sistine, ngài mạnh mẽ kêu gọi:

“Con người thời nay có quá nhiều thứ để chọn, nhưng lại quá ít thời gian để dừng lại và hỏi: Chúa muốn gì nơi con?”

Với tầm nhìn của một vị mục tử từng sống giữa người nghèo và bị lãng quên, Đức Lêô XIV cho rằng:

• Xã hội hôm nay khiến người ta đánh mất chiều sâu
• Công nghệ, tiện nghi, và thành công dễ trở thành ngẫu tượng
• Người tín hữu cần can đảm chọn sự thật, ngay cả khi sự thật ấy đòi hỏi hy sinh.

Ngài nói: “Phân định là dám chọn Thiên Chúa thay vì chọn tiện nghi. Là chọn sự sống thay vì chọn thỏa hiệp.” (Lễ nhậm chức 18/5/2025)

Ơn Gọi - Một phân định căn cốt

Không có phân định nào quan trọng hơn việc lắng nghe và bước theo Ơn Gọi mà Chúa đã chọn cho mình. Dù là hôn nhân, tu trì hay đời sống thánh hiến giữa đời, mỗi người đều được mời gọi đáp lại tiếng gọi tình yêu.

“Ơn gọi không phải là lựa chọn công việc ta thích, mà là khám phá điều Chúa đã gieo trong lòng ta từ thuở tạo thành.” (Đức Lêô XIV, Lễ cầu cho ơn gọi 2025)

Thực hành phân định mỗi ngày

Phân định không chỉ dành cho các quyết định lớn, mà là một lối sống:

•  Cầu nguyện mỗi sáng: "Lạy Chúa, hôm nay con chọn điều gì làm vui lòng Ngài?"
• Xét mình mỗi tối: "Con đã sống điều Chúa muốn chưa?"
• Nhận biết các dấu chỉ nội tâm: bình an, hay đang hoang mang?
• Ghi chú lại và chia sẻ với vị linh hướng hoặc với người bạn đạo đức...

Lời kết: Phân định - Hành trình của Tình yêu và Đức tin

Phân định không bao giờ mang tính máy móc, cũng không phải một công thức. Đó là hành trình yêu mến và tín thác. Thiên Chúa không áp đặt, nhưng luôn mời gọi, và khi ta dám lắng nghe dưới ánh sáng của Ngài, thì sự phân định sẽ từ từ hiện rõ giữa đêm tối cuộc đời.

“Hãy để lửa của Thánh Thần soi sáng lựa chọn của anh chị em. Bóng tối sẽ không bao giờ có tiếng nói sau cùng nếu chúng ta biết lắng nghe.” (Đức Lêô XIV, Buổi đọc Kinh Truyền Tin đầu tiên - 11/5/2025)

Chúng ta cùng cầu xin: “Lạy Chúa Thánh Thần, xin ban cho con ánh sáng phân định - để giữa bao tiếng gọi, con nhận ra được tiếng của Ngài.”

 Dom Bảo Lộc tổng hợp từ:

• Vatican.va - Giáo lý ĐTC Phanxicô về phân định (2022-2023)
• Vaticannews.va - Tin và bài phân tích
• Papalencyclicals.net - Immortale Dei (Leo XIII)
• The Guardian, AP, People.com - Thánh lễ và phát biểu đầu tiên của Leo XIV
• Dòng Tên Việt Nam - Linh thao và phân định