Phụng vụ Lời Chúa: Chúa Nhật XXXI Thường Niên - năm B

CHÚA NHẬT XXXI THƯỜNG NIÊN B

TRỌNG KÍNH CÁC THÁNH NAM NỮ

(Kh 7,2-4. 9-14, 1Ga 3,1-3, Mt 5,1-12a)

TÔN KÍNH VÀ NOI GƯƠNG CÁC THÁNH
LÀ NHỮNG NGƯỜI ĐÃ HẾT LÒNG SỐNG THEO THÁNH Ý CHÚA

“Anh em hãy vui mừng hớn hở,
vì phần thưởng dành cho anh em ở trên trời thật lớn lao”
(Mt 5,12a).

Trong năm phụng vụ, Hội Thánh kính nhớ các vị Thánh đã được tuyên phong để chúng ta tôn vinh và noi gương các ngài. Hôm nay, Hội Thánh dành kính nhớ tất cả các Thánh Nam Nữ, dù chưa được Hội Thánh tôn phong, nhưng đang được hưởng vinh quang với Thiên Chúa trong Nước Trời. Các vị là các Kitô hữu đã chết trong ơn nghĩa của Thiên Chúa, kể cả những ai đã sống tốt dựa theo luật tự nhiên và lương tâm ngay thẳng, cũng như những ai đã theo đuổi chân-thiện-mỹ của Thiên Chúa mà chưa có cơ hội trực tiếp nhận biết Người. Các vị có thể là những người bình thường như chúng ta, là thân bằng quyến thuộc, bạn hữu hay đồng nghiệp với chúng ta, nhưng họ đã sống lành thánh theo ý Thiên Chúa khi còn ở tại thế. Việc kính nhớ các Thánh Nam Nữ hôm nay giúp chúng ta ý thức rằng với ân sủng của Thiên Chúa, chúng ta cũng có thể nên thánh trong đời thường, nếu chúng ta sống theo các huấn lệnh Chúa truyền và giáo huấn Hội Thánh dạy.

I. CÁC BÀI ĐỌC                                                        

1. Bài đọc I (Kh 7,2-4.9-14)

Bài đọc I trích sách Khải Huyền mô tả thị kiến về cảnh khải hoàn của các Thánh Nam Nữ trong Nước Trời. Những người được Thiên Chúa tuyển chọn vào hàng ngũ các Thánh sẽ được “đóng ấn trên trán”. Việc đóng ấn này ám chỉ việc viết Danh Thiên Chúa trên trán của các tín hữu, như được mô tả tại một số nơi khác trong sách Khải Huyền (x. Kh 3,12; 14,1; 22,4). Biểu tượng ấn đóng trên trán được rút ra từ Ed 9: thiên sứ đóng dấu trên trán của những người đã không thờ lạy ngẫu tượng, ấn này giúp họ thoát khỏi cái chết. Dầu vậy, ấn trong Sách Khải Huyền không tượng trưng cho sự bảo vệ họ “khỏi” gian truân và chết chóc, nhưng bảo vệ họ “trong và qua” gian truân và chết chóc, tức gìn giữ họ trong mọi đau khổ để họ kiên vững bền đỗ đến cùng. Nhờ đó, những người được đóng ấn ở trong thị kiến này được gọi “là tôi tớ của Thiên Chúa chúng ta” vì họ luôn trung thành với Thiên Chúa trong mọi cảnh huống của cuộc sống.

Bài đọc hôm nay còn thuật rằng có “một trăm bốn mươi bốn ngàn người được đóng ấn, thuộc mọi chi tộc con cái Israel”. Đây không phải là con số giới hạn, nhưng là tượng trưng. Theo nghĩa hẹp, đây là số người công chính còn sót lại trong mỗi chi tộc Israel, nhưng theo nghĩa rộng, con số này nói lên toàn thể và hoàn hảo. Cụ thể hơn, con số 144.000 người được đóng ấn là tổng 12.000 thuộc mỗi chi tộc con cái Israel, nhân với 12 chi tộc. Toàn thể mọi người thuộc mọi chi tộc ở đây là của Israel mới, tức là Hội Thánh, không phân biệt nguồn gốc Do Thái hay Hy Lạp (x. Kh 2,9; 3,9).

Kế đến sách Khải Huyền trình bày một thị kiến khác để mô tả sự cứu độ cánh chung dành cho những người công chính. Đó là “Một đoàn người đông đảo không ai nào đếm nổi, thuộc mọi dân, mọi chi tộc, mọi nước và mọi ngôn ngữ”. Dù không được nhấn mạnh đến các chi tiết, nhưng sách muốn ám chỉ rằng nhóm này gồm tất cả các tín hữu trung thành đến cùng trong cuộc sống đời này, làm thành một nhiệm thể phổ quát, đó chính là Hội Thánh Kitô giáo. Họ “mặc áo trắng, tay cầm nhành lá thiên tuế”. “Áo trắng” tượng trưng cho sự thanh sạch vì đã được tinh luyện “sau khi trải qua cơn thử thách lớn lao”, và “họ đã giặt sạch và tẩy trắng áo mình trong máu Con Chiên” (Kh 2,14);  còn “nhành lá thiên tuế tượng trưng cho sự chiến thắng”. Lúc này, đoàn người đông đảo đến sấp mặt xuống phủ phục thờ lạy Thiên Chúa. Họ hát bài ca chiến thắng và tung hô: “Chính Thiên Chúa chúng ta, Đấng ngự trên ngai, và chính Con Chiên đã cứu độ chúng ta” (Kh 2,10).  Đoàn người này chính là các Thánh Nam Nữ mà chúng ta lễ hôm nay. Họ là những những người “tìm kiếm thánh nhan Thiên Chúa” (Tv đáp ca) nên họ đã hết lòng thực thi Thánh ý Người và trung thành mãi đến cùng nên họ được ân thưởng xứng đáng trong Nước Trời.

2. Bài đọc II (1Ga 3,1-3)

Thư 1Ga nói chung đã cố ý làm nổi bật sự tương phản về lối sống giữa “con cái Thiên Chúa” và “con cái Satan”, đồng thời đề cập đến phần thưởng hoặc hình phạt thích đáng dành cho họ. Theo ý hướng đó, đoạn trích trong bài đọc II hôm nay làm cho thấy rằng các Kitô hữu đã có kinh nghiệm về sự tốt lành của Thiên Chúa trong khi trở nên con cái của Người. Với các Kitô hữu, tình yêu của Thiên Chúa đã làm cho họ trở thành “con cái của Thiên Chúa”. Điều này dẫn đến ba hệ quả mà truyền thống Gioan đã triển khai:

- Các Kitô hữu không thuộc về thế gian, vì thế gian là những kẻ không đón nhận Đức Giêsu (Ga 5,18-19; 17,14-16).

- Các Kitô hữu được hướng tới đời sống thánh thiện (được hiến thánh) giống Chúa Kitô (Ga 17,17-19).

- Các Kitô hữu tin tưởng vào nguồn ơn cứu độ lớn lao hơn trong tương lai (Ga 17,24).

Thư 1Ga nhấn mạnh rằng là Kitô hữu, chúng ta được “biết” Thiên Chúa, tức là được kết hợp mật thiết với Thiên Chúa; còn thế gian không “biết” Thiên Chúa (x. 1Ga 3,1). Theo truyền thống Gioan, chúng ta “biết” được Thiên Chúa qua trung gian Đức Giêsu. Đức Giêsu biết “Danh Cha” và Người đã cho chúng ta biết Danh Cha (Ga 17,6.26). Vì được “biết” Thiên Chúa nên “chúng ta sẽ giống Người, vì Người thế nào, chúng ta sẽ thấy Người như vậy” (1Ga 3,2). Tư tưởng này dựa theo một quan niệm phổ biến trong các tôn giáo Hylạp là “biết cái gì như thế nào thì sẽ được giống như thế”; từ đó rút ra hệ luận: chúng ta biết Thiên Chúa thì sẽ được giống Thiên Chúa. Nhờ đó, chúng ta sẽ được chia sẻ vinh quang của Người (Ga 17,24). Đó là phần thưởng xứng đáng mà các Thánh Nam Nữ đã được ban thưởng khi các vị kết thúc hành trình cuộc đời và sứ vụ của một người sống tư cách “con cái Thiên Chúa” ở trần gian để bước vào cõi sống muôn đời trong Nước Trời.

3. Bài Tin Mừng (Mt 5,1-12a)

Một trong những chủ đích của Tin Mừng Mátthêu là trình bày các giáo huấn của Đức Giêsu cách rõ ràng thành năm bài giảng lớn, ngầm đối chiếu với Ngũ Thư, vì tác giả có chủ đích làm nổi bật chân dung Đức Giêsu như là một Môsê mới. Bài giảng đầu tiên và dài nhất thường được gọi là “Bài Giảng Trên Núi” ở Mt 5‒7. Bài Tin Mừng chúng ta vừa nghe được trích từ bài giảng này. Bài Tin Mừng thuật rằng khi đám đông lũ lượt kéo đến với Đức Giêsu, Người lên núi để giảng dạy. Nếu Môsê cũ đã lên núi để đón nhận mạc khải của Thiên Chúa qua Mười Điều Răn ở núi Sinai, được xem là kim chỉ nam cho toàn bộ đời sống của Israel, thì Đức Giêsu lên núi để mạc khải Thánh ý của Thiên Chúa qua việc công bố Hiến chương Nước Trời, như là quy luật cho đời sống Kitô hữu và được xem như là chìa khóa để các Kitô hữu vào Nước Trời.

Hiến chương này được diễn tả trong các mối phúc. Đó thực sự là những lời hứa vào thời tương lai ở đời sau, trong một “tình trạng” viên mãn, liên quan đến mọi mặt trong cuộc sống của người được chúc phúc. Thông thường, người đời thường chúc nhau thành đạt và hạnh phúc: không gặp cảnh nghèo khó, không sầu khổ, không gặp cảnh thương tâm, không bị bách hại, có phúc, lộc, thọ, khang, ninh…Không ai chúc nhau những tình trạng hoặc hoàn cảnh được đề cập trong tám mối phúc này. Thế nhưng, ở đây các đối tượng gặp tình trạng hoặc hoàn cảnh như thế lại được Đức Giêsu chúc phúc. Vì vậy, những lời chúc phúc này là hoa trái cứu độ do chính Đức Giêsu mang lại.

Thật vậy, theo Mátthêu, Tin Mừng được loan báo cho người nghèo và bị áp bức, cho kẻ đau khổ và khiêm nhường,… Đây là những người bị xem là “bất hạnh” và “vô phúc” trước mặt người đời, nên họ đang rất khao khát Thiên Chúa chúc phúc cho họ. Những người lâm vào tình cảnh như thế chỉ biết cậy dựa vào Thiên Chúa, vì thế họ được “chúc phúc”. Tuy nhiên, họ được “chúc phúc” không phải trong hoàn cảnh hiện tại (nghèo khổ, khóc lóc, sầu khổ,…), nhưng vì qua hoàn cảnh hiện tại đó, họ sẽ được “hạnh phúc” trong tương lai (được Nước Trời; được ủi an, được thỏa lòng,…). Nước Trời bao trùm lên những lời chúc phúc này. Vì thế, “Nước Trời” được đặt ở đầu (mối phúc thứ nhất) và cuối (mối phúc thứ tám) của tám mối phúc này. Quả thật, Nước Trời với niềm hạnh phúc vô biên và tuyệt hảo của Nước Trời là phần thưởng cao quý nhất dành cho những ai có tâm hồn nghèo khó, hiền lành, khao khát sự công chính, xây dựng hòa bình, có tâm hồn trong sạch, và bị bách hại về sự công chính… Nói cách khác, Nước Trời dành cho những ai khao khát sống theo thánh ý Thiên Chúa và hoàn toàn tùy thuộc vào Người.

Theo Mátthêu, Nước Trời đã bắt đầu ngay ở thời hiện tại. Do đó, những ai được chúc phúc có thể bắt đầu được cảm nếm trước phần nào, ngay trong cuộc sống trần gian này, các niềm hạnh phúc lớn lao mai sau: đó là niềm vui của người được làm “con cái Thiên Chúa”. Khi Nước Trời hiển trị trong ngày Chúa Quang lâm, họ sẽ được hưởng hạnh phúc tròn đầy như đã được hứa ban.

II. GỢI Ý MỤC VỤ

1. “Họ là những người đã đến, sau khi trải qua cơn thử thách lớn lao. Họ đã giặt sạch và tẩy trắng áo mình trong máu Con Chiên.” Các thánh cũng là những con người rất giống chúng ta: được sinh ra và lớn lên trong những gia đình nhân loại, thuộc mọi thành phần giai cấp trong xã hội: giàu sang phú quý hay nghèo đói túng cực cũng có, trí thức uyên thâm hay dốt nát quê mùa cũng nhiều, khỏe mạnh giỏi giang hay yếu đuối bệnh tật cũng lắm. Các vị có thể là những người sống một đời đạo hạnh nhưng vì mang thân phận mỏng dòn của con người cát bụi nên có thể vẫn mang nơi mình nhiều thói hư tật xấu, đầy yếu đuối dục vọng, lắm tham sân si, cũng hỷ, nộ, ái, ố, ai, lạc dục, …Tuy nhiên, các Thánh lại là những con người khác chúng ta: biết sống hoán cải, vượt lên trên con người yếu đuối của mình để mà sống vâng theo lời Chúa dạy, đi đúng đường lối của Người để được cứu độ, được nên thánh. Tôi có dám để lời của thánh Augustinô thách thức: “ông kia bà nọ nên thánh được, sao tôi lại không?”

2. “Chúng ta được gọi là con cái Thiên Chúa, mà thực sự chúng ta là con cái Thiên Chúa. Sở dĩ thế gian không nhận biết chúng ta, là vì thế gian đã không biết Người”. Chúng ta diễm phúc được “biết” Thiên Chúa, nhờ được đón nhận đức tin từ cộng đoàn giáo xứ và từ gia đình của chúng ta. Gia đình đóng vai trò rất quan trọng trong việc gieo trồng, nuôi dưỡng và giáo dục đức tin của mỗi người. Thượng Hội Đồng Giám Mục về Gia Đình tổ chức ở Rôma từ ngày 4 đến 25 tháng 10 năm 2015 vừa qua đã nhận định trong phúc trình chung kết rằng gia đình là Hội Thánh tại gia, là tế bào cơ bản của xã hội mà Hội Thánh góp phần làm tăng trưởng, là bến cảng chắc chắn cho những tâm tình sâu xa nhất, là điểm duy nhất liên kết, trong một thời đại bị phân hóa. Chúng ta có ý thức rằng gia đình thế nào thì xã hội và Hội Thánh thế ấy, để mỗi thành viên nỗ lực góp phần mình làm cho gia đình mình thành trường học đào tạo những con người biết cách xây dựng xã hội và Hội Thánh tốt đẹp?

3. “Phúc thay… Anh em hãy vui mừng hớn hở, vì phần thưởng dành cho anh em ở trên trời thật lớn lao.” Có nhiều phương thế để nên thánh, và có nhiều cách thức để vào trong Nước Trời, nhưng Đức Giêsu đã chỉ cho chúng ta con đường có “tám làn đường” tức là “tám mối phúc” để chúng ta theo chân Người mà đi vào Nước Trời. Các Thánh Nam Nữ là những người đã đi trên những làn đường khác nhau trong cùng con đường “tám mối phúc” với Đức Giêsu. Các vị là những người yêu mến tinh thần nghèo khó, sống hiền lành, trải qua sầu khổ, khao khát sự công chính, xót thương người, có tâm hồn trong sạch, biết xây dựng hòa bình, và sống quên mình vì Chúa và vì anh chị em, thậm chí hy sinh mạng sống mình vì sự công chính… Các Thánh Nam Nữ đã đi trên con đường này và đạt tới đích Nước Trời để có cuộc sống đời đời hạnh phúc bên Chúa. Chúng ta đang chọn đi trên con đường nào, sao không chọn đi trên con đường chắc chắn dẫn chúng ta tới đích Nước Trời, mà Đức Giêsu đã chỉ cho và các Thánh đã đi qua?

III. LỜI NGUYỆN CHUNG

Chủ tế: Anh chị em thân mến! Các thánh là những người đã chiến thắng và đang được hưởng vinh quang nước Trời sau khi đã kết thúc hành trình trần thế theo con đường của Đức Giêsu và các mối phúc. Mừng kính các Thánh Nam Nữ hôm nay, cộng đoàn chúng ta cùng hiệp với các ngài dâng lời tạ ơn Chúa và sốt sắng cầu xin:

1. “Họ đã giặt sạch và tẩy trắng áo mình trong máu Con Chiên.” Chúng ta cùng cầu nguyện cho mọi thành phần Hội Thánh luôn gắn bó mật thiết với Đức Kitô qua việc thực thi lời Chúa và sống các Bí tích, để được chung hưởng hạnh phúc Nước Trời cùng các thánh.

2. “Sở dĩ thế gian không nhận biết chúng ta, là vì thế gian đã không biết Người.” Chúng ta cùng cầu nguyện cho những người không tin hay chưa tin biết Chúa cảm nhận được sự hiện diện và lòng thương xót của Người qua chính đời sống chứng tá của các Kitô hữu.

3. “Hãy vui mừng hớn hở, vì phần thưởng dành cho anh em ở trên trời thật lớn lao.” Chúng ta cùng cầu nguyện cho các Kitô hữu ở khắp nơi trên thế giới đang phải đối diện với ngược đãi và bách hại được ơn can đảm và sức mạnh để luôn kiên trì đi theo Chúa.

4. Tám mối phúc là con đường chắc chắn đưa con người vào Nước Trời. Chúng ta cùng cầu nguyện cho mọi người trong cộng đoàn chúng ta luôn hăng hái trong các hoạt động tôn giáo cũng như xã hội theo tinh thần Tin Mừng, để xứng đáng là công dân Nước Trời.

Chủ tế: Lạy Chúa là Đấng chí thánh, Chúa muốn tất cả chúng con nên hoàn thiện như Chúa mỗi ngày theo gương các Thánh Nam Nữ. Xin nhận lời chúng con cầu nguyện và ban Thánh Thần giúp chúng con luôn vững bước trên đường nên thánh theo các mối phúc thật. Chúng con cầu xin nhờ Đức Kitô, Chúa chúng con. Amen.