Gặp gỡ nữ nghệ sĩ thực hiện Hang đá Giáng Sinh “bảo vệ sự sống” tại Vatican

Tác giả: Yohana Rodríguez

PX. Nguyễn Hữu Sang (TGPSG) biên dịch theo Aleteia

TGPSG/Aleteia -- Paula en el Bosque là nữ nghệ sĩ phụ trách việc thực hiện Hang đá Giáng Sinh mang thông điệp bảo vệ sự sống được trưng bày tại Hội trường Phaolô VI năm nay. Chị đã chia sẻ với Aleteia về dự án độc đáo này.

Một hang đá Giáng Sinh độc nhất vô nhị đã được trưng bày tại Hội trường Phaolô VI trong năm nay: Cho đến đêm Vọng Giáng Sinh, Đức Trinh Nữ Maria được khắc họa trong tình trạng đang mang thai. Trong Năm Thánh Hy Vọng, hang đá này không chỉ ghi dấu trong lịch sử, mà còn chạm đến sâu thẳm con tim của những ai biết câu chuyện phía sau việc hình thành tác phẩm - trong đó có cả Đức Thánh Cha Lêô.

Paula en el Bosque, một nữ nghệ sĩ nghệ thuật Thánh, là tác giả của tác phẩm mang tên Gaudium (tiếng Anh là Joy – Niềm Vui). Chị đã kể lại với Aleteia hành trình sáng tạo đã đưa chị đến Vatican, để trao gửi một sứ điệp hy vọng giữa thời đại mà nhiều người đang đánh mất ý nghĩa cuộc sống.

“Đây là hang đá Giáng Sinh đầu tiên mang tính bảo vệ sự sống trong lịch sử Vatican, là hang đá đầu tiên được làm phép trong triều đại giáo hoàng này, và cũng là hang đá khép lại Năm Thánh Hy Vọng.”

Paula en el Bosque:
“Mọi sự bắt đầu từ Đức Mẹ. Vào năm 2021 hoặc 2022, tôi xem truyền hình và thấy Guatemala thiết lập một hang đá tại Hội trường Phaolô VI. Tôi thấy điều đó thật đẹp. Tìm hiểu thêm, tôi biết đây là quốc gia Trung Mỹ đầu tiên thực hiện điều này - vốn thường do nước Ý hoặc các quốc gia lân cận đảm nhận.

Tôi đã trao đổi với vị đại sứ - người mà chúng tôi đã có mối quan hệ thân thiết - và câu hỏi được đặt ra là: Liệu Costa Rica có thể một ngày nào đó có hang đá Giáng Sinh tại Vatican không?

Trong tâm trí và con tim tôi lúc ấy đã rất rõ ràng: Tôi muốn khắc họa Đức Maria đang mang thai.

Kể trọn vẹn câu chuyện Nhập Thể

Ý tưởng về một hang đá “bảo vệ sự sống” hình thành như thế nào?

Paula en el Bosque: “Điều này đưa chúng ta đến một vấn đề căn bản: tuổi thơ. Ngày nay hơn bao giờ hết, chúng ta cần chăm sóc trẻ em, chú ý đến những gì các em trải nghiệm, nhìn thấy và được dạy dỗ.

Từ khi còn rất nhỏ, tôi đã thấy các hang đá Giáng Sinh ở nhà và trong nhà thờ. Là con cả trong gia đình bốn anh chị em, tôi luôn hỏi cha mẹ: ‘Tại sao trong hang đá lại chưa có Hài Nhi Giêsu, và tại sao Đức Maria không mang thai?’

Tôi đã thấy mẹ tôi mang thai, với bụng bầu rõ ràng, nên tôi thấy lạ khi điều ấy không được phản ánh trong hang đá. Cha mẹ tôi nói rằng đó là Mùa Vọng, chúng ta phải chờ Chúa Giêsu giáng sinh. Nhưng tôi vẫn cảm thấy câu chuyện chưa trọn vẹn.

Về mặt tạo hình thánh, tôi cảm nhận rằng câu chuyện cần được kể đầy đủ hơn, nhất là trong một thời đại bị đánh dấu bởi nạn phá thai và sự phi nhân hóa.

Mầu nhiệm Nhập Thể không phải là một ý niệm trừu tượng: Chúa Giêsu đã được thụ thai trong cung lòng Đức Maria, có dây rốn, được nuôi dưỡng bằng chính máu của Mẹ và lớn lên trong lòng Mẹ. Đức Maria cảm nhận những chuyển động của Con, những bất tiện của thai kỳ, và trọn vẹn thiên chức làm mẹ. Phủ nhận điều đó về mặt thị giác, theo một cách nào đó, cũng là phủ nhận thiên chức làm mẹ của Đức Maria”

Một hang đá Giáng Sinh “bảo vệ sự sống”

Chị đã trình bày hang đá này với Vatican như thế nào?

Paula en el Bosque: “Nhờ sự hỗ trợ của vị đại sứ, người đã liên hệ với Phủ Thống đốc Vatican. Ban đầu, họ nói rằng có lẽ phải nhiều năm nữa mới đến lượt.

Tôi đáp: ‘Không sao cả, điều quan trọng là bước đi đầu tiên. Họ yêu cầu tôi gửi bản phác thảo, nhưng tôi quyết định thực hiện toàn bộ hang đá thu nhỏ và mang sang Rôma.

Khi bước vào căn phòng ấy, tôi nghĩ: ‘Mình chỉ là một nghệ sĩ đến từ Costa Rica, xung quanh là các kỹ sư, kiến trúc sư và các vị chức trách, đều lớn hơn mình rất nhiều.’

Tôi đã giải thích với vị Hồng y và mọi người vì sao đây là một hang đá “bảo vệ sự sống”. Trong nhiều năm, tôi đã điều hành website Paula en el Bosque – Nghệ thuật Bảo vệ Sự sống, vì tôi cảm thấy thiếu vắng những hình ảnh thị giác vừa đẹp, vừa đậm chất Công giáo để bênh vực sự sống. Tôi nói với họ rằng tôi muốn khắc họa Đức Maria đang mang thai, Hài Nhi Giêsu sẽ được tách riêng, và đến ngày 24/12, hình ảnh sẽ được thay bằng Đức Mẹ trong tư thế thờ lạy. Điều cốt yếu là làm cho thiên chức làm mẹ của Đức Maria - Mẹ của tất cả chúng ta - trở nên hữu hình.

Tôi cũng giải thích rằng, về mặt lịch sử, nghệ thuật thánh hiếm khi mô tả Đức Mẹ đang mang thai một cách trực diện. Trong các biểu tượng Byzantine, mầu nhiệm thường được diễn tả mang tính biểu trưng, không thể hiện “bụng bầu”. Nhưng trong bối cảnh lịch sử hôm nay, tôi cảm thấy cần phải diễn tả rõ thực tại của mầu nhiệm Nhập Thể.

Khi tôi trình bày xong, vị Hồng y đã rất xúc động. Ngài nói rằng, trong tất cả các hang đá từng nhận được, ngài sẽ giữ hang đá này cho đến cuối đời.”

Con đường đến Vatican

Hang đá đã trải qua những giai đoạn nào trước khi đến Vatican?

Paula en el Bosque: “Ban đầu, chúng tôi được báo rằng có thể trưng bày vào năm 2027. Tôi đã phó thác cho Thánh Giuse. Chúng tôi không có tiền, mọi sự hoàn toàn tùy thuộc vào lòng quảng đại của các tín hữu. Chúng tôi phát động một chiến dịch với sự hỗ trợ của Đại học Dân lập Trung Mỹ. Và rồi điều bất ngờ xảy ra: thời điểm được dời sớm hơn hai năm. Hang đá sẽ được trưng bày trong Năm Thánh Hy Vọng.

Hai tháng trước chuyến đi, chúng tôi vẫn chưa có một đồng euro nào, nhưng Thiên Chúa lại mở đường. Tại Ý, chúng tôi gặp một nhà thiết kế sân khấu tên Giacomo, một người rất sùng kính Thánh Padre Pio, và anh đã đồng ý giảm giá như một của lễ dâng lên Đức Thánh Cha. Mọi sự đều là sự quan phòng.

Chúng tôi làm việc từ xa, chỉnh sửa từng chi tiết. Tôi đến sớm 10 ngày để hoàn thiện: dát vàng, ruy-băng, lắp ráp. Bàn tay Thiên Chúa hiện diện trong mọi sự.

Đây là hang đá Giáng Sinh đầu tiên mang tính bảo vệ sự sống trong lịch sử Vatican, là hang đá đầu tiên được làm phép trong triều đại giáo hoàng này, và là hang đá khép lại Năm Thánh Hy Vọng.”

Biểu tượng của những dải ruy-băng

Hang đá được thực hiện như thế nào?

Paula en el Bosque: “Thay vì rơm, hang đá sử dụng những dải ruy-băng satin màu rơm, và mỗi dải tượng trưng cho một sinh mạng được cứu khỏi phá thai.

Tôi đã liên hệ với phong trào 40 Days for Life, nơi lưu giữ con số chính thức về các sinh mạng được cứu nhờ cầu nguyện và chay tịnh - hơn 26.000.

Cộng thêm hai tổ chức tại Costa Rica đồng hành với các thai phụ trong hoàn cảnh khó khăn, tổng cộng có 28.000 sinh mạng được tượng trưng bằng những dải ruy-băng.

Ngoài ra, tôi còn thêm một dấu ấn cá nhân: Tại Costa Rica, trước Bệnh viện Nhi Quốc gia, mỗi mùa Giáng Sinh người ta thắp sáng một cây thông lớn. Khi còn nhỏ, tôi không nhìn thấy cây thông - tôi nhìn thấy những em nhỏ bệnh tật nơi cửa sổ, với ống truyền, áo bệnh viện, nhưng vẫn mỉm cười.

Hôm nay, trong máng cỏ của Hài Nhi Giêsu, có 420 dải ruy-băng mang những lời nguyện xin của các em nhỏ đau bệnh. Các em không xin đồ chơi. Các em cầu nguyện cho bác sĩ, cho mẹ, cho anh chị em mình. Trong đau khổ có ơn cứu độ, và chính đau khổ ấy sưởi ấm máng cỏ này.

Hang đá này không chỉ để trang trí. Nó đang nói với chúng ta rằng đau khổ được dâng hiến sẽ sinh hoa trái, rằng niềm hy vọng không bao giờ bị dập tắt.”

Chị mong điều gì nơi những người chiêm ngắm hang đá này?

Paula en el Bosque: “Tôi mong rằng những ai nhìn thấy hang đá này sẽ tìm lại được hy vọng, nhớ rằng Thiên Chúa luôn quan tâm, rằng Đức Maria là một Người Mẹ, và rằng sự sống luôn luôn đáng được sống.
Ước gì họ đừng bao giờ, đừng bao giờ đánh mất hy vọng.”